روان درمانی چیست و چه تاثیری بر زندگی شما دارد + انواع روان درمانی

روان درمانی اصطلاحی عمومی است که برای توصیف روند درمان اختلالات روانشناختی و پریشانی ذهنی با استفاده از تکنیک‌های کلامی و روانشناختی انجام می‌شود. در طی این روند، یک روان درمانگر آموزش دیده به مشتری کمک می‌کند تا مشکلات خاص یا عمومی مانند بیماری روانی خاص یا منبع استرسی که در زندگی تجربه می‌کند را برطرف کند.

بسته به رویکردی که توسط درمانگر استفاده می‌شود، می‌توان از طیف گسترده‌ای از تکنیک‌ها و استراتژی‌ها استفاده کرد. تقریباً همه انواع روان درمانی شامل ایجاد یک رابطه درمانی، برقراری ارتباط و ایجاد یک گفتگو و تلاش برای غلبه بر افکار یا رفتارهای مشکل ساز است.

روان درمانی به طور فزاینده‌ای به عنوان یک حرفه متمایز در نوع خود دیده می‌شود، اما متخصصان زیادی، از جمله روانشناسان بالینی، روانپزشکان، مشاوران، درمانگران ازدواج و خانواده، مددکاران اجتماعی، مشاوران بهداشت روان و پرستاران روانپزشکی، از آن استفاده می‌کنند.

انواع روان درمانی

بسیاری از افراد وقتی کلمه روان درمانی را می‌شنوند، بلافاصله تصور می‌کنند که یک بیمار دراز کشیده و در حالی که یک درمانگر روی صندلی مجاور نشسته است، مشغول صحبت هستند و افکار بیمار روی یک دفترچه یادداشت نوشته می‌شود. اما واقعیت این است که در روان درمانی از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی استفاده می‌شود.

روش مورد استفاده در هر موقعیت می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی از جمله آموزش و سوابق درمانگر، ترجیحات مراجع و ماهیت دقیق مشکل فعلی او متفاوت باشد. در اینجا مروری کوتاه بر انواع اصلی این نوع درمان را برای شما آماده کرده‌ایم:

تحلیل روانی (روانکاوی)

در حالی که روان درمانی از زمان یونانیان باستان به اشکال مختلف انجام می‌شد، شروع رسمی آن از زمانی آغاز شد که زیگموند فروید از گفتگو درمانی برای کار با بیماران استفاده کرد. تکنیک‌هایی که فروید معمولاً استفاده می‌کرد شامل تجزیه و تحلیل انتقال، تعبیر خواب و تداعی آزاد بود.

این رویکرد روانکاوی شامل جستجوی افکار و تجربیات گذشته بیمار برای جستجوی، احساسات، خاطرات و افکار ناخودآگاهی است که ممکن است بر رفتار تأثیر بگذارد.

رفتار درمانی

هنگامی که رفتارگرایی در اوایل قرن بیستم به یک مکتب فکری برجسته تبدیل شد، تکنیک‌هایی مانند انواع مختلف شرطی سازی، نقش مهمی در روان درمانی داشتند.

گرچه رفتارگرایی ممکن است مانند گذشته رایج نباشد، اما امروزه بسیاری از روش‌های آن محبوب هستند. در رفتار درمانی معمولاً از شرطی سازی کلاسیک، شرطی سازی عملیاتی و یادگیری اجتماعی استفاده می‌شود تا به مراجعان کمک کند رفتارهای مشکل ساز را تغییر دهند.

انسان گرایی

با شروع دهه ۱۹۵۰، مکتب فکری معروف به روانشناسی اومانیستی تأثیر خود را بر روان درمانی گذاشت. کارل راجرز روانشناس اومانیستی روشی را ایجاد کرد که تحت عنوان درمان مراجع محور شناخته میشد و تمرکز آن بر این بود که درمانگر توجه مثبت بی قید و شرط را به مراجع نشان میداد.

امروزه جنبه‌های این رویکرد همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. رویکرد انسان گرایانه در روان درمانی بر کمک به افراد در به حداکثر رساندن توانایی‌های خود متمرکز است، همچنبن بر اهمیت خودکاوی، اراده آزاد و تحقق بخشیدن به خود تأکید می‌کند.

درمان شناختی

انقلاب شناختی دهه ۱۹۶۰ نیز تأثیر عمده‌ای در عمل روان درمانی داشت، زیرا روانشناسان به طور فزاینده‌ای بر چگونگی تأثیر فرآیندهای اندیشه انسان بر رفتار و عملکرد تمرکز کردند.

شناخت درمانی متمرکز بر این ایده است که افکار ما تأثیر به سزایی در بهزیستی ذهنی ما دارند.

به عنوان مثال، اگر تمایل به دیدن جنبه‌های منفی هر موقعیتی داشته باشید، احتمالاً دیدگاه کلیِ بدبینانه‌تر و روحیه تاریک‌تری خواهید داشت.

هدف از شناخت درمانی، شناسایی تحریف‌های شناختی است که منجر به این نوع تفکر می‌شود و افکار واقع بینانه و مثبت‌تر را جایگزین چنین افکاری می‌کند. با این کار افراد قادر به بهبود خلق و خوی خویش و بهتر زندگی کردن هستند.

درمان شناختی رفتاری

روشی که به عنوان درمان رفتاری شناختی (CBT) شناخته می‌شود، یک نوع روان درمانی است که به بیماران کمک می‌کند افکار و احساسات تأثیرگذار بر رفتارهای خود را درک کنند. CBT برای درمان طیف وسیعی از شرایط از جمله ترس، اعتیاد، افسردگی و اضطراب استفاده می‌شود.

CBT شامل تکنیک‌های شناختی و رفتاری برای تغییر افکار منفی و رفتارهای ناسازگار است. این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا افکار اساسی که منجر به ناسازگاری می‌شود را تغییر دهند و رفتارهای مخربی که ناشی از این افکار است را اصلاح کنند.

قالب‌های روان درمانی

روان درمانی بسته به سبک درمانگر و نیازهای بیمار می‌تواند قالب‌های مختلفی داشته باشد. چند قالب رایج که ممکن است با آنها روبرو شوید عبارتند از:

• درمان فردی، که شامل کار تن به تن با روان درمانگر می‌شود.
• زوج درمانی، که شامل یک درمانگر با یک زن و شوهر برای کمک به بهبود عملکرد این دو در روابطشان است.
• خانواده درمانی، که به بهبود پویایی درون خانواده می‌پردازد و می‌تواند شامل افراد یک خانواده باشد.
• گروه درمانی، که گروه کوچکی از افراد را درگیر می‌کند و دارای یک هدف مشترک هستند (این روش به اعضای گروه این امکان را می‌دهد تا از دیگران حمایت و پشتیبانی کنند و همچنین رفتارهای جدید را در یک گروه پشتیبان و پذیرا انجام دهند).

قبل از شروع روان درمانی

معمولاً یک سری از مسائل و نگرانی‌ها برای انتخاب درمانگر وجود دارد. هنگام انتخاب یک درمانگر، توجه داشته باشید که آیا از حرف زدن درباره مسائل شخصی به درمانگر احساس راحتی می‌کنید. شما همچنین باید مدارک درمانگر از جمله نوع مدرک تحصیلی و تجربه کاری او چک کنید.

افرادی که روان درمانی ارائه می‌دهند می‌توانند تعدادی از عناوین یا درجه‌های مختلف مانند «روانشناس» یا «روانپزشک»، به همراع شرایط خاص آموزشی و مجوزهای لازم را داشته باشند.

برخی از افرادی که واجد شرایط روان درمانی هستند شامل روانپزشکان، روانشناسان، مشاوران، مددکاران اجتماعی دارای مجوز و پرستاران پیشرفته روانپزشکی هستند.

هنگام ارائه خدمات به مشتریان، روان درمانگران باید مواردی مانند رضایت آگاهانه، رازداری بیمار و وظیفه هشدار را در نظر بگیرند. رضایت آگاهانه شامل آگاه سازی مشتری از کلیه خطرات و مزایای بالقوه مرتبط با درمان است. این کار شامل توضیح دقیق ماهیت درمان، خطرات احتمالی، هزینه‌ها و گزینه‌های موجود است.

از آنجا که مراجعه کنندگان به طور مکرر درمورد موضوعاتی کاملاً شخصی و حساس بحث می‌کنند، رواندرمانگران همچنین وظیفه قانونی دارند که راز دار بیمار باشند. با این حال، یک موردی که روان درمانگر حق نقض محرمانه بودن بیمار را دارد این است که مراجع تهدیدی قریب الوقوع برای خود یا دیگران داشته باشد.

روان درمانی چقدر موثر است؟

یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که به روان درمانی وارد می‌شود، تأثیر آن است! در یک مطالعه زودهنگام و مکرر ذکر شده، روانشناسی به نام هانس آیزنک دریافت که دو سوم شرکت کنندگان در طی دو سال درمان (چه از روان درمانی استفاده کرده بودند چه نکرده بودند) یا بهبود یافتند و یا اصلاح شدند.

با این حال، در مطالعات متعدد بعدی، محققان دریافتند که روان درمانی می‌تواند بهزیستی مراجعان را افزایش دهد.

در کتاب «بحث روان درمانی بزرگ»، بروس وامپولد، گزارش داد که عواملی مانند شخصیت درمانگر و همچنین اعتقاد آنها به اثربخشی درمان، در نتیجه روان درمانی نقش دارد.

با کمال تعجب، وامپولد اظهار داشت که نوع درمان و مبانی نظری درمان تاثیری در نتیجه ندارد. این تحقیقات، اختلاف نظر محققان را برانگیخته است تا به بررسی و مطالعه اثر بخشی روان درمانی ادامه دهند.

آیا من به روان درمانی نیاز دارم؟

ممکن است متوجه شوید که روان درمانی می‌تواند به مشکلات زندگی کمک کند، اما این که بتوانید تشخیص دهید از چه کسی کمک بگیرید یا چه زمانی سراغ فرد متخصص بروید، کار سختی است!

برخی از علائم اصلی که می‌تواند زمان مراجعه به روان درمانگر باشد عبارتند از:

• زمانی که مسئله‌ای باعث پریشانی یا اختلال قابل توجه در زندگی شما می‌شود؛ اگر احساس می‌کنید مشکلی که با آن روبرو هستید در زمینه‌های مهم زندگی شما از جمله مدرسه، کار و روابط اختلال ایجاد می‌کند، شاید وقت آن باشد که به روان درمانگر مناسبی مراجعه کنید.
• زمانی که شما به مکانیسم‌های ناسالم یا خطرناک تکیه می‌کنید؛ اگر متوجه شدید که با سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی، پرخوری یا سرخوردگی از دیگران ناراحتی خود را با دیگران حل می‌کنید، کمک گرفتن از یک متخصص می‌تواند به شما در یافتن استراتژی‌های مقابله سالم و مفید کمک کند.
• زمانی که دوستان و خانواده نگران وضعیت خوب شما هستند؛ اگر به جایی رسیده است که افراد دیگر نگران سلامت عاطفی شما هستند، ممکن است وقت آن فرا رسیده باشد که تصمیم بگیرید آیا روان درمانی به شما کمک میکند یا خیر.
• هر چیزی که تاکنون امتحان کرده‌اید کمکی به شما نکرده است؛ شما کتاب‌های خودیاری خوانده‌اید، برخی از تکنیک‌هایی آنلاینی که خوانده‌اید را در مورد خود به کار بسته‌اید، یا حتی سعی کرده‎اید فقط مسئله را نادیده بگیرید، با این وجود به نظر می‎رسد اوضاع به همین شکل باقی مانده و یا حتی بدتر هم شده است.

لازم نیست صبر کنید تا زندگی شما آنقدر طاقت فرسا شود که حتی دیگر نتوانید درخواست کمک کنید. هرچه زودتر اقدام کنید، زودتر می‌توانید به کمکی که برای داشتن زندگی سالم و شادتر نیاز دارید، برسید.

همانطور که مشاهده کردید، روان درمانی انواع مختلفی دارد، اما همه آنها برای کمک به مردم در غلبه بر چالش‌ها، توسعه استراتژی‌های مقابله و زندگی شادتر و سالم طراحی شده است.

اگر علائم اختلالات روانشناختی را تجربه می‌کنید، ممکن است از ارزیابی روان درمانگر آموزش دیده و باتجربه‌ای که صلاحیت ارزیابی، تشخیص و درمان شرایط بهداشت روان را دارد بهره مند شوید.

شما می‌توانید از مزایای احتمالی روان درمانی بهره مند شوید حتی اگر فقط احساس کنید که چیزی «تاریک و منفی» در زندگی شما وجود دارد که ممکن است با مشاوره با یک متخصص بهداشت روان بهبود یابد.