اختلالات اضطراب چیست؟ انواع اختلال اضطراب و علائم آن

تجربه اضطراب های گاه به گاه بخشی طبیعی از زندگی هر شخص است. با این حال، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به طور مکرر نگرانی و ترس شدید، بیش از حد و مداوم از موقعیت‌های روزمره دارند. اغلب، اختلالات اضطراب شامل تکرار احساسات ناگهانی اضطراب، ترس یا وحشت شدید است که طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسند (حمله هراس).

این احساسات اضطراب و وحشت در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد می‌کند، کنترل آن دشوار است، با خطر واقعی متناسب نیست و می‌تواند مدت‌ها طول بکشد. برای جلوگیری از این احساسات، ممکن است فرد از مکان‌ها یا موقعیت‌های زیادی دوری کند. علائم این اختلال ممکن است از دوران کودکی یا نوجوانی شروع شود و تا بزرگسالی ادامه یابد.

نمونه‌هایی از اختلالات اضطرابی شامل اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی (ترس اجتماعی)، فوبیاهای خاص و اختلال اضطراب جدایی است. شما می‌توانید بیش از یک اختلال اضطراب داشته باشید. گاهی اوقات این اضطراب ناشی از یک بیماری پزشکی است که نیاز به درمان دارد.

به یاد داشته باشید که اگر شما به هرکدام از این اختلالات اضطراب دچار شده‌اید، با درمان مناسب می‌توانید سلامتی خود را به دست آورید.

علائم اختلالات اضطراب

علائم و نشانه‌های اضطراب رایج عبارتند از:

• احساس عصبی بودن، بی قراری یا تنش،
• داشتن احساس خطر، وحشت یا هلاکت قریب الوقوع،
• افزایش ضربان قلب،
• تنفس سریع (تهویه هوا)،
• تعریق،
• لرزیدن،
• احساس ضعف یا خستگی،
• مشکل در تمرکز یا فکر کردن در مورد چیز دیگری غیر از نگرانی موجود،
• مشکل خوابیدن یا دچار شدن به بی خوابی،
• مشکلات گوارشی (GI)،
• مشکل در کنترل نگرانی و
• تمایل به اجتناب از مواردی که باعث اضطراب می‌شوند.

انواع اختلالات اضطرابی

در این قسمت با ۶ اختلال اضطراب که بسیار شایع هستند آشنا می‌شوید:

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی زمانی اتفاق می‌افتد که کسی ترس یا اضطرابی را نشان دهد که برای جدا شدن از فرد نامناسب تلقی می‌شود (با توجه به سن و سطح رشد شناختی یا عاطفی بیش از حد).

این نوع اضطراب معمولاً با علائم زیر نشان داده می‌شود:

• دوره‌های مکرر پریشانی بیش از حد هنگام جدا شدن از فرد یا پیش بینی جدا شدن از فرد یا خانه او،
• نگرانی‌های مکرر یا بیش از حد در مورد از دست دادن چهره‌های اصلی که به آنها وابسته هستند،
• دوره‌های مکرر نگرانی بیش از حد در مورد برخی از رویدادها که منجر به جدایی از شخص یا خانه شود،
• به دلیل ترس از جدا شدن، به طور مکرر از ترک خانه یا شخص (مثلاً معلم در مدرسه) امتناع می‌ورزد،
• به طور مکرر ترس از تنها ماندن دارد،
• از خوابیدن دور از شخص یا مکان مورد نظر، امتناع می‌ورزد،
• کابوس‌های مکرر در مورد جدایی دارد،
• به طور مکرر از این که باید درک شود و با جدایی از شخص یا مکان مورد نظر ممکن است بیمار شود، شکایت می‌کند.

مدت زمان این دوره‌های اضطرابی باید در کودکان و نوجوانان حداقل چهار هفته و در بزرگسالان شش ماه یا بیشتر باشد. کودکان به طور معمول یک دوره رشد را طی می‌کنند که اضطراب جدایی در آن به طور رسمی تعریف شده و قابل پیش بینی است و کودکان خردسال که اضطراب جدایی را در نتیجه رشد طبیعی نشان می‌دهند، با این اختلال تشخیص داده نمی‌شوند. در کل این یک اختلال نسبتاً شایع است که در کودکان اتفاق می‌افتد (با شیوع حدود ۴ درصد از کل کودکان) و در بزرگسالان کمتر دیده می‌شود.

فوبیای خاص

دومین مورد از اختلالات اضطراب فوبیا Phobia است که یک نوع ترس یا اضطراب بیش از حد در مورد یک وضعیت خاص یا شیء است که به نظر می‌رسد کاملاً متناسب با تهدید واقعی موجود نیست. این شیء یا موقعیت ترس تقریباً همیشه واکنش فوری ترس یا واکنش اضطرابی را برمی‌انگیزد.

نتیجه ترس یا اضطراب منجر به تعدادی از رفتارهای ناکارآمد با هدف جلوگیری از وضعیت یا شی مورد نظر می‌شود.

در این نوع اختلال اضطراب، فرد باید حداقل شش ماه این رفتارها و همچنین ترس بیش از حد را از خود بروز دهد.

البته، هراس‌های مختلفی شناخته شده است که اکثریت آنها در حقیقت تهدید کننده و خطرناک هستند، مانند مارها، عنکبوت‌ها، پرواز، قرار گرفتن در فضاهای بسته و غیره، اما مشاهده فوبیاهایی درباره اشیای خاصی که هیچ تهدید واقعی را به دنبال ندارند مانند ترس از صندلی بسیار نادر و کم است.

اختلال اضطراب اجتماعی (ترس اجتماعی)

اختلال اضطراب اجتماعی با داشتن یک اضطراب یا ترس بیش از حد حداقل مربوط به حداقل یک موقعیت اجتماعی است که در آن فرد توسط افراد دیگر مورد موشکافی قرار می‌گیرد. این شرایط می‌تواند شامل مواردی مانند بودن برای اولین بار در کنار افراد ناآشنا، تماشای فرد هنگام غذا خوردن و البته اجرای واقعی جلوی دیگران باشد، مانند سخنرانی در جمع.

افراد مبتلا به این نوع اختلال اضطرابی غالباً احساس می‌کنند که در اثر این تعاملات تحقیر می‌شوند و به طور معمول از این شرایط جلوگیری می‌کنند و اگر مجبور به قرار گرفتن در این شرایط شوند، آنها معمولاً با فشار زیاد این کار را انجام می‌دهند.

تجربه اضطراب اجتماعی طبق رفتارهای خاص و در موقعیت‌های خاص اتفاق می‌افتد، به عنوان مثال، اکثر مردم هنگام سخنرانی در مقابل دیگران دچار اضطراب می‌شوند. با این حال، برای تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی در این شرایط، فرد باید رفتارهای نسبتاً شدید ترس و اضطراب و همچنین تعدادی از رفتارهای ناکارآمد مرتبط با اجتناب یا تلاش برای کنار آمدن با شرایط را از خود بروز دهد.

اختلال هراس

اختلال وحشت از دو ویژگی اصلی تشکیل شده است:

• تجربه حملات وحشت غیرمنتظره و مکرر،
• نشان دادن نگرانی بیش از حد در مورد تجربه یک حمله دیگر و یا انجام رفتارهای ناسازگار طراحی شده برای جلوگیری از حملات در آینده، به مدت حداقل یک ماه.

حملات وحشت دوره‌های شدید و مکرری از اضطراب یا ترس است که هم بر عملکرد بدنی فرد تأثیر می‌گذارد (به عنوان مثال، ضربان قلب، تعریق، لرزیدن، احساس خفگی یا عدم توانایی نفس کشیدن، حالت تهوع شدید، سرگیجه، لرز، درد قفسه سینه و …) و هم بر عملکرد عاطفی (به عنوان مثال، احساس این که فرد گویی دیوانه شده است، احساس این که او از واقعیت جدا شده است، احساس جدا شدن از بدن خود، ترس از دست دادن کنترل یا ترس از مرگ).

تعداد افرادی که گاهاً دچار حملات وحشت یا حملات اضطرابی می‌شوند، نسبتاً زیاد است. بیشتر افراد به دلیل تجربه این دوره‌های کوتاه اضطراب شدید دچار اختلال وحشت نمی‌شوند. افرادی که حملات وحشت مکرر داشته و سعی در مقابله با آنها به روشی ناکارآمد دارند با این اختلال تشخیص داده می‌شوند.

ذکر این نکته مهم است که تعدادی از شرایط مختلف جسمی و روحی می‌تواند با حملات وحشت همراه باشد. افرادی که حملات هراس مکرر را تجربه می‌کنند، باید ارزیابی فیزیکی کاملی داشته باشند زیرا ممکن است نشانه‌ای از یک مسئله غدد درون ریز (به عنوان مثال، بیماری تیروئید)، مشکل قلبی عروقی یا سایر مشکلات جدی پزشکی باشد. اگر فردی دچار حملات هراس است که می‌تواند با یک اختلال جسمی خاص مانند بیماری قلبی همراه باشد، باید بر خلاف تلاش برای استفاده از رویکرد روانپزشکی یا روانشناختی، وضعیت جسمی را برطرف کند.

آگورافوبیا

آگورافوبیا نوعی بیماری است که قبلاً بیشتر اوقات با بروز اختلال وحشت همراه بود. با این حال، این یک تشخیص مستقل شده است. آکروفوبیا شامل یک ترس یا اضطراب شدید از قرار گرفتن در دو یا چند موقعیت متفاوت است که فرد معتقد است که نمی‌تواند از این موقعیت فرار کند. این شرایط عبارتند از:

• بودن در فضاهای باز،
• در جمع بودن،
• بیرون بودن از خانه خود به تنهایی،
• به نوعی حمل و نقل عمومی،
• حضور در برخی از مکان‌های بسته، از جمله فروشگاه‌ها ، تئاترها و ….

غالباً، هنگام فکر کردن به چنین موقعیت‌هایی یا قرار گرفتن در آنها، فرد علائمی را تجربه می‌کند که شباهت زیادی به علائم حمله وحشت دارد.

اختلال اضطراب عمومی

اختلال اضطراب عمومی نوعی اختلال اضطرابی است که به عنوان یک اختلال مزمن در نظر گرفته می‌شود (باید حداقل تا شش ماه به صورت هر روزه یا یک روز در میان اتفاق بیفتد) و نشان دهنده ترس یا اضطراب بیش از حد (یا دلهره) در مورد انواع مختلف وقایع است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب عمومی معمولاً از نظر این که نگران همه چیز هستند و از همه چیز مضطرب هستند، فرد نگران یا روان رنجور محسوب می‌شوند.

APA شش علامت خاص دارد که باید در یک دوره شش ماهه در افراد مبتلا بروز کند. البته بزرگسالان باید به طور مداوم سه تا از این موارد را از خود بروز دهند، در حالی که کودکان فقط باید یک علائم را در یک بازه زمانی شش ماهه نشان دهند:

شرایط عبارتند از:

• بی قراری مداوم یا احساس وحشت زیاد،
• مشکلات مداوم با تمرکز یا توجه،
• به راحتی احساس خستگی کردن،
• به طور مداوم دچار تنش عضلانی شدن،
• بیان مداوم تحریک پذیری یا بی قراری و
• به طور مداوم با مشکلات خواب روبرو شدن.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در این موارد به پزشک مراجعه کنید:

1. شما احساس می‌کنید بیش از حد نگران هستید و این نگرانی باعث اختلال در کار، روابط یا سایر قسمت‌های زندگی شما می‌شود،
2. ترس، نگرانی یا اضطراب برای شما ناراحت کننده است و کنترل آن دشوار است،
3. شما احساس افسردگی می‌کنید، در مصرف الکل یا مواد مخدر مشکل دارید، یا سایر نگرانی‌های بهداشت روان همراه با اضطراب دارید،
4. شما فکر می‎کنید اضطراب شما می‎‌تواند با یک مشکل سلامت جسمی مرتبط باشد،
5. شما افکار یا رفتارهای خودکشی دارید،
6. نگرانی‌های شما ممکن است خود به خود برطرف نشوند و اگر به دنبال کمک نباشید با گذشت زمان بیشتر می‌شوند.

علل اختلالات اضطراب

دلایل اختلالات اضطرابی به طور کامل شناخته نشده است. به نظر می‌رسد تجارب زندگی مانند وقایع آسیب زا باعث ایجاد اختلالات اضطرابی در افرادی می‌شود که از قبل مستعد اضطراب هستند. صفات ارثی نیز می‌تواند یک عامل موثر باشد.

دلایل پزشکی برای اختلالات اضطرابی

برای برخی از افراد، اضطراب ممکن است با یک مسئله بهداشتی اساسی مرتبط باشد. در برخی موارد، علائم و نشانه‌های اضطراب اولین شاخص‌های بیماری پزشکی هستند. اگر پزشک شما شک داشته باشد که علت اضطراب شما پزشکی است، ممکن است آزمایشاتی را برای یافتن نشانه‌های یک مشکل تجویز کند.

نمونه‌هایی از مشکلات پزشکی که می‌توانند با اضطراب مرتبط باشند عبارتند از:

• بیماری قلبی،
• دیابت،
• مشکلات تیروئید، مانند پرکاری تیروئید،
• اختلالات تنفسی، مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و آسم،
• سو مصرف یا ترک مواد مخدر،
• ترک مصرف الکل، داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین ها) یا سایر داروها،
• درد مزمن یا سندرم روده تحریک پذیر و
• تومورهای نادر که برخی از هورمون‌های جنگ یا گریز را تولید می‌کنند.

گاهی اضطراب می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی از داروها باشد.

این احتمال وجود دارد که اضطراب شما به دلیل یک بیماری پزشکی زمینه‌ای باشد اگر:

• هیچ یک از بستگان خونی (مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر) شما اختلال اضطراب ندارند.
• شما از کودکی اختلال اضطرابی نداشتید.
• به دلیل اضطراب از برخی چیزها یا موقعیت‌ها اجتناب نمی‌کنید.
• شما دچار اضطراب ناگهانی شده‌اید که به نظر می‌رسد با وقایع زندگی ارتباطی نداشته و سابقه اضطراب قبلی نداشته‌اید.

عوامل خطر برای اختلالات اضطراب

این عوامل ممکن است خطر ابتلا به اختلال اضطراب را افزایش دهد:

• آسیب؛ کودکانی که سو استفاده یا ضربه را تحمل کرده و یا شاهد حوادث آسیب زا بوده‌اند در برخی از مراحل زندگی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال اضطراب قرار دارند. بزرگسالانی که یک رویداد آسیب زا را تجربه می‌کنند نیز می‌توانند به اختلالات اضطرابی مبتلا شوند.
• استرس ناشی از یک بیماری؛ داشتن یک وضعیت سلامتی یا بیماری جدی می‌تواند نگرانی قابل توجهی در مورد مسائلی مانند درمان و آینده شما ایجاد کند.
• تجمع استرس؛ یک رویداد بزرگ یا تجمع موقعیت‌های استرس زای کوچک ممکن است باعث اضطراب بیش از حد شود، به عنوان مثال، مرگ در خانواده، استرس کار یا نگرانی مداوم در مورد امور مالی.
• شخصیت؛ افراد با تیپ شخصیتی خاص بیشتر از سایرین در معرض اختلالات اضطرابی هستند.
• سایر اختلالات بهداشت روان؛ افراد مبتلا به سایر اختلالات بهداشت روان، مانند افسردگی، اغلب دارای اختلال اضطراب نیز هستند.
• داشتن خویشاوندانی با سابقه اختلال اضطراب؛ اختلالات اضطرابی می‌تواند در خانواده‌ها و به صورت ارثی نیز بروز کند.
• مصرف مواد مخدر یا الکل؛ مصرف مواد مخدر یا الکل یا سو استفاده یا ترک آن می‌تواند باعث اضطراب شود یا آن را بدتر کند.

عوارض اختلالات اضطراب

داشتن یک اختلال اضطرابی عوارضی بیش از تنها نگران کردن شما دارد. همچنین می‌تواند منجر به بدتر شدن سایر شرایط روحی و جسمی شود، مانند:

• افسردگی (که اغلب با اختلال اضطرابی بروز می‌کند) یا سایر اختلالات روانی دیگر،
• سو استفاده از مواد،
• مشکل خواب (بی خوابی)،
• مشکلات گوارشی یا روده
• سردرد و درد مزمن،
• انزوای اجتماعی،
• مشکلات عملکرد در مدرسه یا محل کار و
• کیفیت پایین زندگی و درنهایت خودکشی کردن!!!

جلوگیری

به هیچ وجه نمی‌توان پیش بینی کرد که چه عواملی باعث اختلال اضطراب می‌شود، اما اگر مضطرب هستید می‌توانید برای کاهش تأثیر علائم اقدام کنید:

• زودتر کمک بگیرید، اگر سهل انگاری نکنید اضطراب نیز مانند بسیاری دیگر از شرایط سلامت روان درمان می‌شود.
• فعال بمانید، در فعالیت‌هایی شرکت کنید که از آنها لذت می‌برید و باعث می‌شود احساس خوبی نسبت به خود داشته باشید. از تعاملات اجتماعی و روابط مراقبتی لذت ببرید که می‌تواند نگرانی‌های شما را کاهش دهد.
• از مصرف الکل یا مواد مخدر خودداری کنید، مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند باعث اضطراب شود یا آن را بدتر کند. اگر به هر یک از این مواد اعتیاد دارید، ترک آن می‌تواند شما را مضطرب کند. اگر نمی‌توانید به تنهایی سیگار را ترک کنید، به پزشک خود مراجعه کنید یا یک گروه پشتیبانی برای کمک به خود پیدا کنید.

در صورت نیاز می‌توانید با کلینیک راز رویش تماس گرفته و از مشاوره آنلاین یا حضوری استفاده کرده و متوجه مشکلات خود در زمینه اضطراب شوید.