اختلال شخصیت مرزی نوعی اختلال سلامت در روان است. به نظر شما شخصیت مرزی دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟
این اختلال بر نحوه تفکر و احساس شما در مورد خود و دیگران تاثیر می‌گذارد و باعث بروز مشکلاتی در زندگی روزمره می‌شود. این اختلال شامل مسائل مربوط به تصویر از خود، مشکل در مدیریت احساسات و رفتار و الگویی از روابط ناپایدار است. با داشتن شخصیت مرزی ترس شدیدی از رها شدن یا بی‌ثباتی دارید و این برای شما تحمل تنها ماندن را دشوار می‌کند. همچنین در این حالت شما عصبانیت‌های مداوم، تغییرات خلقی مکرر و رفتارهای نامناسب دیگری را تجربه می‌کنید، این مسئله باعث می‌شود دیگران از شما دوری کنند و حتی می‌تواند بر روابط عاشقانه شما تاثیرات نامطلوبی بگذارد. این اختلال معمولاً از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. به نظر می‌رسد این وضعیت در بزرگسالی به اوج خود می‌رسد و ممکن است با افزایش سن بدتر شود. اگر شما دچار این اختلال هستید، دلسرد نشوید. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال با گذشت زمان و درمان مناسب بهتر می‌شوند و می‌توانند زندگی رضایت بخشی را تجربه کنند. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد شخصیت مرزی در ادامه با ما همراه باشید.
علائم شخصیت مرزی
همانطور که در ابتدا بیان کردیم، اختلال شخصیت مرزی بر احساس شما نسبت به خود، نحوه ارتباط شما با دیگران و رفتار شما تاثیر می‌گذارد. علائم و نشانه‌های شخصیت مرزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ترس شدید از رها شدن، در ین حالت فرد به اقدامات شدید و جدی برای جلوگیری از جدایی یا طرد واقعی یا حتی تصوری پناه می‌آورد.
- الگویی از روابط شدید ناپایدار، مانند ایده آل کردن شخصی برای یک لحظه و سپس باور این که فرد مورد نظر به اندازه کافی اهمیت نمی‌هد یا بی‌رحمانه عمل می‌کند.
- تغییر سریع از هویت یا تصویر از خود که شامل تغییر اهداف و ارزش‌ها است. در این حالت فرد خود را بد می‌بیند یا اصلاً انگار وجود ندارد.
- دوره‌های پارانویای مرتبط با استرس و قطع ارتباط با واقعیت، این مسئله از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
- رفتارهای تکانشی یا پر خطر، مانند قمار، رانندگی بی‌پروا، رابطه جنسی غیر ایمن، ولگردی و قانون شکنی، پرخوری یا سوء مصرف مواد مخدر، یا موفقیت در خرابکاری با ترک ناگهانی یک کار خوب، یا پایان دادن به یک رابطه مثبت.
- تهدید به خودکشی یا رفتار خودکشی یا اقدام به صدمه زدن به خود، اغلب در پاسخ به ترس از جدایی یا طرد شدن.
- تغییرات خلقی گسترده‌ای که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد. این مسئله می‌تواند شامل شادی شدید، تحریک پذیری، شرم یا اضطراب باشد.
- احساس پوچی مستمر، عصبانیت نامناسب و شدید؛ این حالت مثل از دست دادن مکرر حوصله، کنایه زدن یا تلخی کردن با اطرافیان و درگیری فیزیکی است.
این موارد، علائم رایج در شخصیت مرزی است. این علائم و رفتارها شما را یاد فرد خاصی نمی‌اندازد؟ سوالی که پیش می‌آید این است که چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟ اگر از داشتن هر یک از علائم یا نشانه‌های فوق مطلع هستید، با پزشک خود یا یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید. همچنین می‌توانید مشاوره آنلاین را در این ایام کرونایی تجربه کنید.
اگر افکار خودکشی دارید بخوانید!
اگر خیالات یا تصاویر ذهنی درباره آسیب رساندن به خود دارید یا افکار خودکشی دیگری دارید، شما می‌توانید با انجام یکی از این اقدامات بلافاصله کمک بگیرید.
- بلافاصله با شماره خودکشی ۱۲۳ تماس بگیرید یا می‌توانید با اورژانس محلی خود تماس بگیرید.
- با یک عزیز، همکار، دوست یا فرد مورد اعتماد خود تماس بگیرید.
- با فردی در جامعه ایمانی خود که با او احساس نزدیکی می‌کنید، تماس بگیرید.
اگر در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود علائم و نشانه‌های خودکشی یا اختلال شخصیت مرزی حاد را مشاهده کردید، در مورد مراجعه به پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان با آن شخص صحبت کنید. توجه داشته باشید در این حالت اصلاً نمی‌توانید کسی را وادار کنید که از یک متخصص کمک بگیرد. اگر در رابطه‌ای هستید که استرس قابل توجهی را برای شما ایجاد می‌کند، ممکن است برای شما هم مفید باشد که به یک درمانگر مراجعه کنید چرا که شخصیت مرزی می‌تواند روی شما تاثیر گذاشته و باعث ایجاد اختلالات روانی دیگری در شما شود.
علل شخصیت مرزی
در این بخش به علل به وجود آمدن اختلال شخصیت مرزی می‌پردازیم. مانند سایر اختلالات بهداشت روان، علل شخصیت مرزی به طور کامل شناخته نشده است. علاوه بر عوامل محیطی مانند سابقه کودک آزاری یا بی توجهی، این اختلال ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:
- ژنتیک: برخی از مطالعات بر روی دوقلوها و خانواده‌ها حاکی از آن است که اختلالات شخصیتی ممکن است ارثی باشد یا این که به شدت با سایر اختلالات بهداشت روان در میان اعضای خانواده مرتبط باشد.
- ناهنجاری‌های مغزی: برخی از تحقیقات، تغییراتی را در مناطق خاصی از مغز نشان داده است که در تنظیم احساسات، تکانشگری و پرخاشگری نقش دارند. علاوه بر این برخی مواد شیمیایی مغزی که به تنظیم خلق و خو کمک می‌کنند، مانند سرتونین، ممکن است به درستی عمل نکنند.
به یاد داشته باشید که خیلی از بیماری‌های بهداشت روان مانند بیش فعالی در کودکان، اوتیسم یا ASD، اختلال دو قطبی یا سایر موارد می‌توانند ژنتیکی باشند. بهتر است برای درمان اختلالات روانی گامی مثبت در زندگی خود بردارید. برای مثال می‌توانید ابتدا با انواع بیماری‌های ذهنی آشنا شوید تا بتوانید وجود بیماری را در خود یا اطرافیان خود تشخیص دهید. در ادامه شما را با عوامل پر خطری که احتمال ابتلا به شخصیت مرزی را افزایش می‌دهند، آشنا می‌کنیم.
عوامل پر خطر
برخی از عوامل مرتبط با رشد شخصیت می‌توانند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهند. بیایید با هم مروری بر این عوامل داشته باشیم.
- استعداد ارثی: اگر یکی از نزدیکان شما (مادر، پدر، خواهر یا برادر) اختلال مشابهی با این اختلال را داشته باشد؛ ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید.
- کودکی پر استرس: بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال گزارش می‌کنند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی قرار گرفته‌اند یا مورد غفلت والدین خود بوده‌اند. برخی از افراد در سن جوانی با داشتن والدین یا سرپرستان با سابقه سوء استفاده از مواد یا سایر موارد مربوط به سلامت روان، بیشتر به داشتن شخصیت مرزی مشکوک می‌شوند. برخی هم والدین یا مراقبان خود را در سنین پایین از دست داده‌اند یا آن‌ها از هم جدا شده‌اند. برخی هم در معرض درگیری روابط خصمانه و روابط خانوادگی ناپایدار بوده‌اند.
این عوامل از جمله عوامل پر خطر برای امکان ابتلا به شخصیت مرزی هستند.
عوارض اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به بسیاری از زمینه‌های زندگی شما آسیب برساند. این مشکل می‌تواند بر روابط صمیمی، شغل، مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی و تصویر از خود تاثیر منفی بگذارد. در نتیجه داشتن شخصیت مرزی می‌تواند عواقب زیر را در پی داشته باشد:
- تغییر یا از دست دادن شغل به صورت مکرر،
- عدم اتمام تحصیلات،
- چندین مورد حقوقی مانند زندانی شدن،
- تجربه روابط پر از درگیری، استرس زناشویی یا طلاق،
- صدمه به خود مانند بریدن دست یا خط انداختن روی پوست و بستری مکرر در بیمارستان،
- درگیر شدن در روابط سوء استفاده کننده،
- حاملگی‌های برنامه ریزی نشده یا عفونت‌های مقاربتی،
- تصادفات با وسایل نقلیه موتوری و درگیری‌های بدنی و فیزیکی به دلیل رفتارهای تکانشی و پرخطر،
- اقدام به خودکشی و غیره.
علاوه بر عوارضی که نام بردیم، افراد دارای شخصیت مرزی ممکن است اختلالات بهداشت روان دیگری هم داشته باشند:
- افسردگی
- سوء مصرف الکل یا مواد دیگر
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات اشتها یا اختلال در خوردن
- اختلال دو قطبی
- اختلال استرس پس از سانحه PTSD
- اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی ADHD
- سایر اختلالات شخصیتی
چگونه به خود کمک کنیم؟
زمانی که متوجه شدید دچار اختلال شخصیت مرزی یا BPD شدید، می‌توانید از چند روش به خود کمک کنید. برای کمک به خود با ما همراه باشید:
روش اول: آرامش + کنترل احساسات
شما به عنوان یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی یا BPD، احتمالاً زمان زیادی را صرف مبارزه با انگیزه‌ها و احساسات خود کرده‌اید بنابراین پذیرش این مشکل می‌تواند یک مساله سخت برای پیچاندن ذهن شما باشد. توجه کنید که در این مرحله پذیرش احساسات خود به معنای تایید آن‌ها یا به این معنی نیست که شما برای رنج ندادن خود تسلیم شده‌اید. معنی پذیرش این است که شما تلاش برای جنگیدن، جلوگیری، سرکوب یا انکار آنچه را احساس می‌کنید، متوقف کنید. همین که به خودتان این اجازه را بدهید که این احساسات را داشته باشید، می‌تواند بسیاری از قدرت آن‌ها را از بین ببرد. سعی کنید احساسات خود را بدون قضاوت و انتقاد و به سادگی تجربه کنید. گذشته و آینده را رها کنید و منحصراً بر لحظه فعلی تمرکز کنید. تکنیک‌های ذهن آگاهی می‌تواند موثر باشد. این گونه می‌توانید برای درمان شخصیت مرزی خود گام موثر و مثبت بردارید. مثلاً می‌توانید برای درمان شخصیت مرزی یا BPD و کمک به خود موارد زیر را انجام دهید:
- می‌توانید با مشاهده احساسات خود شروع کنید، مثل این که سوم شخص هستید و از بیرون به احساساتی کعه در شرایط مختلف برای شما پیش می‌آید نگاه می‌کنید.
- روی حال و احوال جسمی همراه با احساسات خود تمرکز کنید و به خود بگویید آنچه را اکنون احساس می‌کنید قبول دارید.
- به خود یادآوری کنید که فقط به این دلیل که چیزی را احساس می‌کنید به معنای واقعی بودن آن نیست.
در این روش برای درمان شخصیت مرزی خود باید کاری کنید که یک یا چند حس شما را تحریک کند. فراموش نکنید که درگیر کردن احساسات خود یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای تسکین سریع خودتان است. در این مورد شما باید آزمون و خطا کنید تا دریابید کدام تحریک مبتنی بر حس برای شما بهتر است. همچنین برای خلق و خوهای متفاوت به استراتژی‌های متفاوتی نیاز است. برای مثال آنچه که در هنگام عصبانیت ممکن است به شما کمک کند، بسیار متفاوت از آن چیزی است که در افسردگی به شما کمک می‌کند. گام بعدی برای درمان اختلال شخصیت مرزی این است که آسیب پذیری عاطفی خود را کاهش دهید. هنگام استرس و فرار از روابط، احتمالاً احساسات منفی را تجربه خواهید کرد؛ به همین دلیل مراقبت از بهزیستی جسمی و روحی شما مهم است و در الویت قرار دارد.
روش دوم: کنترل تکانه و تحمل پریشانی
تکنیک‌های آرام سازی که در بالا به آن‌ها پرداختیم، می‌توانند به شما کمک کنند وقتی شروع به خارج شدن از استرس می‌کنید، آرام شوید. اما سوالی که در این بخش مطرح است؛ این است که زمانی که احساس غرق شدن در احساسات دشوار را دارید، چه می‌کنید؟ اینجا است که تکانشگری اختلال شخصیت مرزی یا BPD بروز می‌کند. در این حالت، در اوج یک لحظه شما چنان خود را مایوس می‌بینید که حاضر هستید هر کاری انجام دهید ( از جمله کارهایی که می‌دانید نباید انجام دهید مانند صدمه به خود، بی پروایی در روابط جنسی، رانندگی خطرناک و مصرف مشروبات الکلی!) و حتی ممکن است احساس کنید در این حالت دیگر هیچ چاره‌ای ندارید. در این موقع برای درمان شخصیت مرزی خود باید سعی کنید کنترل رفتار خود را داشته باشید. در این بخش مهم است که تشخیص دهیم این رفتارهای تکانشی، یک هدف را دنبال می‌کنند. آن‌ها مکانیزم‌هایی را برای مقابله با پریشانی کنار هم می‌آورند. توجه کنید که در این حالت فقط برای لحظه کوتاهی احساس خوبی دارید اما عواقب طولانی مدت بسیار زیادی دارند. پس راه حل دوم در این روش برای درمان شخصیت مرزی این است که در مواقع اضطراری حواس خود را پرت کنید.
تشخیص و درمان شخصیت مرزی
لازم به ذکر است که شما به تنهایی نمی‌توانید اختلال شخصیت مرزی را تشخیص دهید. بنابراین اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان ممکن است از BPD یا شخصیت مرزی رنج ببرد، بهتر است از متخصصان در این زمینه کمک بگیرید. BPD یا شخصیت مرزی اغلب اشتباه گرفته شده یا با شرایط دیگر همپوشانی دارد؛ بنابراین برای ارزیابی شما و تشخیص دقیق نیاز به یک متخصص بهداشت روان دارید. بهتر است سعی کنید شخصی را پیدا کنید که تجربه درمان و تشخیص BPD را داشته باشد. سوالات و نظرات خود در این زمینه را با ما در قسمت دیدگاه به اشتراک بگذارید.
شخصیت مرزی همون مانیک است؟ یا این دوتا اختلال با هم فرق دارن؟
نه دوست عزیز اختلال شخصیت مرزی و اختلال مانیک با هم فرق دارن، البته شباهت‌های زیادی هم دارن ولی نمیشه این دو رو یک اختلال در نظر گرفت.
ممکنه که اختلال شخصیت مرزی ارثی باشه؟ یعنی اگه من اختلال رو داشته باشم چقدر امکانش هست که فرزندم هم دچار شخصیبت مرزی بشه؟
بله یکی از علل اختلال شخصیت مرزی ژنتیک هست که می‌تونه افراد یه خانواده رو درگیر کنه ولی این که چقدر احتمالش هست تا فرزند شما به این اختلال مبتلا بشه عدد دقیقی نداره و به خیلی از عوامل دیگه بستگی داره.